Oy ilk marta xavf ostidagi madaniy obyektlar ro‘yxatiga kiritildi

Butunjahon yodgorliklar jamg‘armasi (WMF) birinchi marta Oyni xavf ostida bo‘lgan jahon madaniy merosi obyektlari yillik ro‘yxatiga kiritdi, deyiladi tashkilot saytidagi press-relizda.

2025-yilda u iqlim o'zgarishi, turizm, qurolli mojarolar va tabiiy ofatlar kabi global omillar ta'siriga uchragan joylarni o'z ichiga oladi. Yangi roʻyxatga 29 mamlakatda joylashgan 24 ta obyekt, shuningdek, Oy kiradi.

"Oy birinchi marta insoniyatning Yerdan tashqaridagi ilk qadamlaridan dalolat beruvchi artefaktlarni tan olish va saqlash zarurligini aks ettirish uchun zaif madaniy ob'ektlar ro'yxatiga kiritildi", - dedi WMF bosh direktori Benedikte de Montleo.

Uning so‘zlariga ko‘ra, Oyga qo‘nishni tasvirga olgan videokamera va astronavt Bazz Oldrin Yer sun’iy yo‘ldoshida dunyo davlatlari rahbarlarining xabarlari bilan qoldirgan kremniy disk kabi buyumlar alohida qimmatlidir. Madaniy merosni "to'g'ri muhofaza qilish protokollarisiz" amalga oshirilgan kosmosdagi keng ko'lamli inson faoliyati tufayli ularning barchasi xavf ostida, deya qo'shimcha qildi de Montlo.

2025-yilgi WMF roʻyxatiga qurolli toʻqnashuvlar oqibatida vayron boʻlgan Gʻazoning tarixiy shaharsozlik obyektlari, 2023-yildagi zilzilalar natijasida vayron boʻlgan Turkiyaning qadimiy Antakya shahri, asfaltlangan togʻ yoʻllari tizimi kabi obyektlar ham kiritilgan. And tog'lari ming yillar avval hindular tomonidan Janubiy Amerika sivilizatsiyalari va boshqa madaniy meros obyektlari.