NATO bosh kotibi Mark Ryutte Ukrainadagi urush jarayonini o‘zgartirishga chaqirdi

23-yanvar, payshanba kuni Davosda bo‘lib o‘tgan Jahon iqtisodiy forumida NATO bosh kotibi Mark Ryutte Rossiya prezidenti Vladimir Putinning Ukrainadagi g‘alabasi NATOning dushmanlarni to‘xtatib turish qobiliyatiga putur yetkazadi va alyansdan ularga qarshi kurashda ko‘proq mablag‘ sarflashini talab qiladi. Bu haqda Reuters agentligi xabar berdi. 

“Demak, Donald Tramp haq: Yevropa mudofaa xarajatlarini zudlik bilan va sezilarli darajada oshirishi kerak”, — deya qoʻshimcha qildi u.

Ukrainani qo'llab-quvvatlashni kamaytirmaslik kerak, aksincha oshirish kerak, dedi Ryutte. 

“Biz urush yoʻnalishini oʻzgartirishimiz kerak, Gʻarb XXI asrda bir davlatning boshqa davlatga bostirib kirishiga va uni mustamlaka qilishga urinishiga yoʻl qoʻymasligi kerak”, dedi u.

Agar Ukraina mag‘lub bo‘lsa, deydi Ryutte, NATO “to‘xtatib turish qobiliyatini tiklash uchun mudofaa xarajatlarini ko‘paytirish va sanoat ishlab chiqarishini ko‘paytirish uchun hozir talab qilinadigan narxdan ancha yuqori narx to‘lashi kerak”. "Bu milliardlab emas, trillionlab bo'ladi", deb ogohlantirdi NATO Bosh kotibi.

Mudofaa xarajatlarini oshirish

Mark Ryutte fikricha, NATO hozir xavfsiz, ammo 4-5 yildan keyin alyans mudofaa xarajatlarini yalpi ichki mahsulotning ikki foizigacha cheklasa, o‘zini himoya qila olmaydi. 

“Bu aynan ittifoqchi davlatlar oldiga qoʻyilgan maqsad boʻlsa-da, 2024-yilda 32 tadan 23 tasigina bunga erisha oldi. Ammo bu yetarli emas, AQSh prezidenti Donald Tramp Yevropa ittifoqchilaridan mudofaa uchun koʻproq mablagʻ sarflashni talab qilayotgani mutlaqo toʻgʻri", deya aytgan Niderlandiyaning sobiq bosh vaziri.

"Tramp AQSH NATOda yomon kelishuvga erishganini va Yevropa asosan oʻzining ijtimoiy modelini, sogʻliqni saqlash tizimini va pensiya tizimini moliyalashtirayotganini his qildi, biz esa mudofaani kam moliyalashtirmoqdamiz. Muammo, albatta, oldinda yana koʻp narsalar borligida. "Bizning bu 2 foizga yetdik. Bu birinchi muammo. Ikkinchi muammo shundaki, 2 foiz mutlaqo yetarli emas", - deya ta'kidladi Ryutte.

Grenell: "Amerika xalqi NATO mudofaasi uchun pul to'laydi"

Tramp maxsus topshiriqlar boʻyicha elchi etib tayinlagan Richard Grenell Davos forumi ishtirokchilariga NATO aʼzolari mudofaa uchun zarur boʻlgan mablagʻ sarflamaguncha, Ukrainani ittifoqqa qabul qilmasligi kerakligini aytdi. "Amerika xalqi mudofaa uchun pul to'laydi. Agar alyansning amaldagi a'zolari o'z ulushini to'lamasa, siz Amerika xalqidan NATO soyabonini kengaytirishni so'ra olmaysiz", - deya tushuntirdi u.

Bir kun avval Yevropa diplomatiyasi rahbari Kaya Kallas Yevropa mudofaa agentligi konferensiyasida pulni nafaqat Rossiya bilan urushning oldini olishga, balki qurolli mojaroga tayyorgarlik ko‘rishga ham sarflash kerakligini aytgan edi. U bu borada razvedka xizmatlariga ishora qildi, unga ko‘ra, Kreml 3-5 yil ichida Yevropa Ittifoqining mudofaa tayyorgarligini “sinovdan o‘tkazishni” rejalashtirmoqda. 

Maqola muallifi: I. Farhodova