Olimlar internetga qaramlikni kamaytirishning oddiy usulini topdi

Internetga qaramlik kundalik hayot, ijtimoiy munosabatlar va ruhiy salomatlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu ijtimoiy tarmoqlarga, video o‘yinlarga, onlayn xaridlarga yoki uzluksiz kontent tomosha qilishga qaramlik shaklida namoyon bo‘lishi mumkin. Boshqa odatlarga qaramlik singari internetga qaramlik ham insonda zavqlanish hissini beruvchi dofamin hosil bo‘lishi bilan kechadi, shu sababdan uni nazoratga olish juda mushkul.

Xitoyning Guansi universiteti doktori Yan Yan rahbarligidagi olimlar guruhi o‘z tadqiqotida talabalar orasida internet qaramligiga qarshi kurashish usuli sifatida jismoniy mashqlarning samaradorligini baholadi.

Mutaxassislar internetga qaramlik tashxisi qo‘yilgan 760 nafar talaba ishtirokidagi 14 ta ilmiy tadqiqot natijalarini tahlil qildi. Barcha tajribalar Xitoyda o‘tkazilgan.

Ushbu tadqiqotlar doirasidagi jismoniy faollik uch xil harakat ko‘nikmasini o‘z ichiga olgan: ochiq harakat ko‘nikmalarini rivojlantiruvchi mashqlar, yopiq harakat ko‘nikmalarini shakllantiruvchi mashqlar va ularning kombinatsiyasi. Ochiq harakat ko‘nikmalari o‘zgaruvchan muhitda jismoniy faollikni talab qiladi va unda tashqi ta’sirlarga javob berish kerak bo‘ladi. Basketbol yoki futbol kabi jamoaviy sport turlari bunga misol. Yopiq harakat ko‘nikmalari esa, aksincha, barqaror muhitda takrorlanadigan harakatlarni nazarda tutadi — yugurish, suzish yoki mushak mashqlarini bajarish kabi.

Dasturlar davomiyligi to‘rt haftadan o‘n sakkiz haftagacha bo‘lib, haftasiga ikki martadan besh martagacha mashg‘ulotlar o‘tkazildi. Har bir mashg‘ulot 50 daqiqadan 120 daqiqagacha bajarildi. Alohida nazorat guruhidagi talabalar esa hech qanday jismoniy yuklamalar olmadi va odatdagi turmush tarzini davom ettirdi.

Natijalardan ma’lum bo‘lishicha, jismoniy faollik internetga qaramlik alomatlarini kamaytirishga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Bundan tashqari, mashqlar tashvish, stress, yolg‘izlik hissi va o‘ziga ishonchsizlikni kamaytirishga yordam bergan, shuningdek, umumiy ruhiy salomatlikni yaxshilashga hissa qo‘shgan.

Ochiq harakat ko‘nikmalarini o‘z ichiga olgan yoki ularning yopiq ko‘nikmalar bilan kombinatsiyasini bajargan qatnashchilarda ayniqsa sezilarli natija kuzatildi.

“Tadqiqotimiz shuni ko‘rsatdiki, jismoniy faollik talabalar o‘rtasida internetga qaramlikka qarshi kurashning samarali usuli hisoblanadi. Eng yaxshi natijaga ochiq va yopiq harakat ko‘nikmalarini birlashtirgan mashqlardan foydalanganda erishiladi”, — deb xulosa qildi tadqiqot mualliflari.

Ishonchli natijalarga qaramasdan, tadqiqot ma’lum kamchiliklarga ega. Birinchidan, barcha tajribalar faqat Xitoyda o‘tkazilgani sababli, xulosalarni boshqa mamlakatlar va madaniyatlarda qo‘llash cheklanishi mumkin.

Ikkinchidan, tadqiqotda faqat talabalar ishtirok etgan, boshqa yosh guruhlarida jismoniy mashqlarning internetga qaramlikka ta’siri o‘rganilmagan. Shunga qaramay, olingan ma’lumotlar jismoniy faollikning internetga qaramlikning oldini olish va davolashdagi ahamiyatini ko‘rsatadi. Ular sohada yangi terapevtik strategiyalarni ishlab chiqish uchun asos bo‘lishi mumkin.