Dorixonalarda mavjud bo'lmagan yoki narxi oshirilgan dorilar haqida ma'lum qilindi

Koronavirus infeksiyasining ko'payishi natijasida odatiy isitma tushiruvchi, viruslarga qarshi, immunitetni oshirishga mo'ljallangan odatiy dorilar mavjud bo'lgan dorixonalarda turnaqator navbatlar yuzaga kelgan bo'lsa, davolanish uchun zarur bo'lgan dori-darmonlar esa oshirilgan narxda sotilgan.

Iste'molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi tomonidan  karantin  boshlangan davrdan buyon dori vositalari narxi oshib ketishining oldini olish yuzasidan tegishli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Natijada

Mutasaddi idoralar vakillaridan iborat tuzilgan ishchi guruhlar bilan birgalikda savdo ustamalariga hamda savdo qoidalariga qat'iy rioya qilish, dori vositalariga bo'lgan sun'iy tanqislik va ajiotaj talabni vujudga keltirmaslik, qonun va litsenziya talablariga amal qilmaslikning huquqiy oqibatlari to'g'risida tegishli tushuntirishlar olib borildi, respublika bo'yicha 3000 dan ortiq dorixona rahbarlari va xodimlariga rasmiy ogohlantirish xatlari berildi.
Birgina joriy yilning 20 iyul – 12 avgust kunlari 500 ga yaqin dorixonalarda Vazirlar Mahkamasi qarorining 2-ilovasiga binoan COVID-19 infeksiyasi bilan kasallangan bemorlarni davolashda qo'llaniladigan dori vositalari va biologik faol moddalar ro'yxatiga (keyingi o'rinlarda – Ro'yxat) kiritilgan dori vositalarining (tovar nomi bo'yicha) dorixonalarda mavjudligi va ularning chakana narxlari yuzasidan Agentlik tomonidan monitoring kuzatuvlari o'tkazildi.

Monitoring nimani ko'rsatadi?

Dorixonada mavjud emas: Ribavirin tarkibli (virusga qarshi vosita) “Vizavirin” (Hindiston), Ritonavir va Lopinavir tarkibli (virusga qarshi vosita) “Aluvia” (Germaniya), “Lopinavir/Ritonavir” (Hindiston), Apiksaban tarkibli (to'g'ridan-to'g'ri ta'sir etuvchi antikoagulyant, Xa. koagulyatsion omilining selektiv inxibitori) “Elikvis” (AQSH) dori vositalari.
Respublika bo'yicha o'rganilgan dorixonalarning 14 tasida (Toshkent sh., Andijon, Buxoro, Jizzax, Namangan, Toshkent, Farg'ona va Xorazm viloyati) Umifenovir (virusga qarshi vosita) tarkibli “Arbidol” (Rossiya) va “Arpeflyu” (Belorussiya) dori vositasi mavjudligi hamda ularning qoldiq zaxirasi kamligi (605 quti) kuzatildi.
o'rganilgan dorixonalarning faqat 3 tasida (Qoraqalpog'iston Respublikasi, Samarqand va Toshkent viloyati) Gidroksixloroxin tarkibli (malyariyaga qarshi vosita) “Plakvenil” (Ispaniya) dori vositasi borligi va ulardan FAQAT 12 quti qolganiligi kuzatildi.

Preparatlarni yetkazib beruvchi xorijiy kompaniyalar nima demoqda?

Dori-darmonlar ta'minoti holati o'rganilganda, chet el ishlab chiqaruvchilarning vakolatxonalari ma'lumotlariga ko'ra, aholi talabi yuqori bo'lgan va so'nggi oylarda dorixonalarda keskin tanqisligi yuzaga kelgan Arbidol, Plakvenil va Kleksan nomli dori vositalari iyul oyida 29,1 ming, avgust oyida 81,6 ming quti Arbidol dori vositasi import qilingan. Ma'lumotlarga ko'ra, Arbidol dori vositasining narxi dozasi va qutisiga qarab, yil boshiga nisbatan o'rtacha 2,2-13,5 AQSH dollaridan 1,8-12 AQSH dollarigacha pasayganligi ma'lum bo'ldi.
Plakvenil va Kleksan dori vositalari iyul oyida O'zbekiston Respublikasiga import qilinmagan bo'lsa (taqchil bo'lganligi sababli), avgust oyida 1 ming quti Plakvenil va 42, 9 quti Kleksan dori vositalari olib kirildi va dorixonalarga yetkazib berildi.Ushbu mahsulotlarning ulgurji narxlari (yil boshiga nisbatan o'zgarishi) tahlil qilinganda, Plakvenil dori vositasining import narxi qutisi uchun 21,0 AQSH dollarida saqlanib qolgan. Kleksan dori vositasining o'rtacha import narxi qutisi uchun 4,2-37,44 AQSH dollaridan 4,7-44,2 AQSH dollarigacha oshgan.

Internet orqali sotuvni amalga oshirish

Ijtimoiy tarmoqlarda joylashtirilayotgan axborotlarga ko'ra, aholi talabi yuqori bo'lgan ayrim dori vositalari dorixonalardan tashqarida va boshqa yo'llar bilan qimmat narxlarda sotilayotganligi qayd etilmoqda. Xususan, Plakvenil (gidroksixloroxin) kabi dori vositasi dorixonalardan tashqarida 500 ming so'mdan 1 million so'mgacha sotilayotgan bo'lsa (vaholanki barcha xarajatlar va savdo ustamalari bilan qo'shib hisoblanganda ushbu dori vositasining eng yuqori chakana narxi 410 ming so'mdan oshmasligi kerak), chakana narxi 405 000 so'mdan oshmasligi lozim bo'lgan Kleksan (enoksaparin) 4000  XA ME dozali dori vositasi dorixonalar va undan tashqarida 2,4 mln so'mgacha narxlarda sotilmoqda. Yoki, Belorusiyada ishlab chiqarilgan Geparin dori vositasi ham dorixonalarda qutisi uchun 400 000 so'mdan realizatsiya qilinmoqda, uning cheklangan chakana narxi 135 000 so'mni tashkil etadi.
Agentlikning hududiy tuzilmalari tomonidan 30 ta dorixonada o'tkazilgan tekshirishlar davomida  quyidagilar ma'lum bo'ldi:
9 ta (Toshkent sh. Jizzax, Samarqand, Toshkent v.) holatda belgilangan ustamalarni 20 foiz o'rniga 93 foizgacha qo'llanilgan.
6 ta (Qoraqalpog'iston Respublikasi, Buxoro, Qashqadaryo, Sirdaryo v., Toshkent sh.) holatda yaroqlilik muddati o'tgan, ro'yxatdan o'tmagan va kirim hujjati mavjud bo'lmagan dori vositalarini realizatsiya qilish holatlari aniqlangan.
12 ta dorixonaga belgilangan tartibda ish qo'zg'atilib, tegishli ko'rsatma berilgan (chora ko'rilgan) hamda litsenziya shartlarini qo'pol ravishda buzganligi uchun belgilangan tartibda litsenziyasini bekor qilish masalasini ko'rib chiqish uchun Farmatsevtika tarmog'ini rivojlantirish agentligiga to'plangan hujjatlar yuborildi.

Chek taqdim etilmasligiga sabab nima?

Shuningdek, iste'molchilar murojaatlarini o'rganish davomida va Agentlik tomonidan olib borilgan monitoring natijasida dori vositalarini tovar chekisiz sotish holatlari aniqlanmoqda. Dorixonalar aksariyat holatlarda dori vositalari narxlarini yashirish maqsadida tovar chekini berishmayotganligi kuzatilmoqda. Bu o'z navbatida dori vositalarini qimmat narxlarda sotish holatlarini aniqlashni qiyinlashtirmoqda.
Bugungi kunda dorixonalarni litsenziyalash tartibi to'g'risida nizomga qo'shimcha va o'zgartirishlar kiritish, tovar  cheki bermaslik litsenziyani bekor qilish uchun asos bo'lgan qo'pol buzilishlar sifatida tasniflashni nazarda tutuvchi qaror loyihasi tayyorlandi.
Agentlik COVID-19 ni  davolashga ishlatiladigan dori narxlarni o'rganish bo'yicha ishlarni davom ettirmoqda, shuningdek narxlarni haddan tashqari oshirganlik bo'yicha tekshiruvlar o'tkazmoqda.
Agentlik barcha iste'molchilarga dorixona xodimidan dori vositalarini sotib olishdan oldin muvofiqlik sertifikatini talab qilish huquqiga ekanliklar, shuningdek, nazorat-kassa va tovar cheki  berishni talab qilish zarurligini eslatib o'tadi. Dori-darmonlarni qabul qilish vaqtida shifokorning farmatsevtga yozma murojaati – retseptni saqlash tavsiya etiladi.
Bu borada iste'molchilik huquqlaringiz buzilgan taqdirda Agentlikning 1159 qisqa raqamli ishonch telefoni,  www.consumer.uz. veb-sayti, yoki info@consumer.uz. elektron manziliga murojaatingizni yuborishingiz mumkin.