O‘zbekiston cho‘llanish va iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashda Yaqin Sharq mamlakatlari bilan hamkorlikni kengaytirmoqda

Saudiya Arabistoni Podshohligining Jidda shahrida boʻlib oʻtgan Yaqin Sharq yashil tashabbusi (MGI) vazirlar kengashining birinchi yigʻilishi doirasida Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishi vaziri Aziz Abduhakimov xorijiy davlatlar vazirlari va atrof-muhitni muhofaza qilish idoralari rahbarlari bilan qator uchrashuvlar oʻtkazdi.

Saudiya Arabistoni Podshohligi atrof-muhit, suv va qishloq xo‘jaligi vaziri, COP16 prezidenti Abdulrahmon Al Fadli bilan uchrashuvda A.Abduhakimov MGI tashabbusi doirasida quyidagi yo‘nalishlarda hamkorlikni kuchaytirishni taklif etdi:

• qurg'oqchilikka chidamli, qurg'oqchil zonalarda yashashga moslashgan o'simliklarni yetishtirish maqsadida in-vitro laboratoriyalar tarmog'ini yaratish;

• Mo'ynoqda iqlim texnologiyalari “Expo Hub”ini (The Aral Valley) yaratishda texnik va ekspert yordamini jalb qilishda MGIga yordam ko'rsatish;

• “Yashil Makon” umummilliy loyihasi doirasida, jumladan, mintaqaviy miqyosda O‘zbekistonni ko‘kalamzorlashtirish bo‘yicha sa’y-harakatlarni yanada oshirish;

• Oʻzbekistonga MGI platformasining geografik taʼsirini kengaytirishda, xususan, Markaziy Osiyo va Kavkaz mamlakatlarini jalb qilishda koʻmaklashish.

Vazir Saudiya tomoniga O‘zbekiston bo‘lajak COP16 ga faol tayyorgarlik ko‘rayotgani va milliy pavilyonda respublika yutuqlarini namoyish etish niyati haqida ma’lum qildi.

Oʻz navbatida, A. Al Fadli Saudiya Arabistoni COP16 doirasida chang va qum boʻronlari boʻyicha Samarqand deklaratsiyasini qabul qilishni qoʻllab-quvvatlashini ta’kidladi.

Uchrashuv yakunida tomonlar MGI doirasida O‘zbekiston tomonidan taklif etilayotgan loyihalar ustida ishlash va xalqaro maydonda cho‘llanish va yerlarning degradatsiyasi muammolarini ilgari surish bo‘yicha birgalikdagi sa’y-harakatlarni kuchaytirishga kelishib oldilar.

BMTning cho‘llanishga qarshi kurash bo‘yicha konvensiyasi (UNCCD) Bosh kotibi I.Tiau bilan uchrashuvda tomonlar UNCCD ekspertlarini iqlim texnologiyalari “Expo Hub”ga (The Aral Valley) jalb etish imkoniyatlarini muhokama qildilar. I. Tiau Orolboʻyi yuksak salohiyatga ega ekanini taʼkidlab, ilmiy tadqiqotlarga eʼtibor qaratish va Orol vodiysida ilmiy izlanishlarni sinovdan oʻtkazish imkoniyatiga ega boʻladigan ekotizim yaratishni tavsiya qildi.

Qatar Davlati Atrof-muhit va iqlim vaziri doktor A.Al Subaye bilan uchrashuv doirasida Qatar delegatsiyasining yaqinda O‘zbekistonga amalga oshirgan tashrifi munosabati bilan ikki davlat o‘rtasidagi yaqin munosabatlar rivojlanib borayotgani qayd etildi. Vazirlar Qatar va O‘zbekistonning cho‘llanish va yerlarning degradatsiyasi bilan bog‘liq umumiy muammolari borligi, shu sababli bu yo‘nalishda hamkorlikni mustahkamlash bo‘yicha birgalikdagi sa’y-harakatlarni amalga oshirish zarurligi haqida kelishib oldilar.

Uchrashuv yakunida tomonlar ikki mamlakat vazirliklari oʻrtasida ikki yillik hamkorlik dasturini yaratish, Oʻzbekiston va Qatar oʻrtasida ekologiya sohasida qoʻshma loyihalarni ishlab chiqish boʻyicha ishchi guruhlar almashish va Markaziy Osiyo atrof-muhit va iqlim o’zgarishini o’rganish universiteti (“Green University”) va Hamad bin Xalifa universiteti oʻrtasida ilmiy almashinuvni yoʻlga qoʻyishga kelishib oldilar.

BAA iqlim o‘zgarishi va atrof-muhitni muhofaza qilish vaziri o‘rinbosari M.Al Noaymi bilan uchrashuvda A.Abduhakimov BAA bilan bugungi kunda ekologiya sohasida faol ish olib borilayotgani, xususan, chiqindilarni energiyaga aylantiragan TADWEER kompaniyasi ishtirokida loyiha boshlanganini ta’kidladi.

Tomonlar BAAning bulutli ekish bo‘yicha ko‘p yillik tajribasi haqida fikr almashdilar. M.Al Noaymi BAAning Sug’orish markazi boshqaruvi a’zosi sifatida O‘zbekistonga tajriba almashishda ko‘p tomonlama yordam berishga tayyorligini bildirdi.

Shuningdek, tomonlar iqlim o‘zgarishini modellashtirish va prognoz qilishda sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish bo‘yicha “Green University” hamda BAA universiteti va iqlim o'zgarishini modellashtirish va prognozlashda sun'iy intellekt texnologiyalarini joriy etish bo'yicha Sun’iy intellekt universiteti o‘rtasida hamkorlik qilish to‘g‘risida kelishuvga erishdilar.

Iordaniya Hoshimiylar Qirolligi atrof-muhitni muhofaza qilish vaziri M.Radayde bilan muzokaralar chog‘ida A.Abduhakimov Iordaniya va O‘zbekiston dengizga chiqish imkoni bo‘lmagan mamlakatlar bo‘lib, iqlim o‘zgarishi, suv tanqisligi va cho‘llanish muammolari bilan o‘xshashligini ta’kidladi. Iordaniya cho‘l texnologiyalaridan foydalanish, qayta ishlangan suv ta’minoti, muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni samarali boshqarish va rivojlangan ekoturizm bo‘yicha katta tajribaga ega. Vazirlar, shuningdek, Iordaniyaning elektr energiyasiga aylantirish uchun poligon metanini qazib olish va undan foydalanish amaliyotini muhokama qildilar.

Uchrashuv yakunida tomonlar Bokuda bo‘lib o‘tadigan COP29 doirasidagi memorandumni imzolashga, shuningdek, hamkorlik dasturini yaratish va tajriba almashish uchun ekspert guruhlarini yuborishga kelishib oldilar.

Misr Arab Respublikasi atrof-muhitni muhofaza qilish vaziri Y. Fuad bilan uchrashuvda tomonlar havo sifati monitoringi, shuningdek, zaiflikni baholash sohasidagi Misr tajribasini muhokama qildilar. Vazir Y.Fuad iqlimni moliyalashtirish bo‘yicha yangi jamoaviy miqdoriy maqsadga (NCQG) erishish bo‘yicha muzokaralar jarayonida hamrais ekanligini hisobga olib, Markaziy Osiyoning UNFCCC platformasida pozitsiyasini mustahkamlashda yordam ko‘rsatish bo‘yicha kelishuvga erishildi. Y.Fuad, shuningdek, BMTning Biologik xilma-xillik to‘g‘risidagi konvensiyasi ishtirokchilari konferensiyasini o‘tkazish bo‘yicha Misr tajribasi bilan o‘rtoqlashdi.

Uchrashuv yakunlari boʻyicha vazir COP29 koʻrgazmasida Oʻzbekiston milliy paviloni tadbirlarida ishtirok etishga tayyorligini bildirdi.