Kongo AQSh va Yevropa Ittifoqiga o‘z resurslaridan foydalanishni taklif qildi

Kongo Demokratik Respublikasi prezidenti Feliks Chisekedi "23 mart harakati" (M23) isyonchi guruhini qo‘llab-quvvatlovchi Ruandaga bosim o‘tkazib, Kongoda xavfsizlik va barqarorlikni oshirishga yordam beradi degan umidda Qo‘shma Shtatlar va Yevropa Ittifoqiga o‘z mamlakatidagi ulkan mineral resurslardan foydalanishni taklif qildi. Bu haqda 22 fevral, shanba kuni The New York Times nashri yozdi.

Kongo Demokratik Respublikasida mobil telefonlar va elektr transport vositalari uchun akkumulyatorlar ishlab chiqarishda zarur bo‘lgan oltin, qalay va koltan kabi metallar va minerallar kabi boy zaxiralar mavjud. Bu tabiiy resurslar korrupsiya va urushlarga sabab bo‘ldi — turli qurolli guruhlar, mahalliy isyonchilar va tashqi o‘yinchilar o‘nlab yillar davomida mamlakat hududini nazorat qilish uchun kurashib kelishdi. 1994 yilda Ruandada sodir etilgan genotsiddan beri KDR 30 yildan ortiq qurolli mojaro holatida.

Yanvar oyi oxirida tutsi etnik ozchiligi manfaatlarini ifodalovchi M23 guruhi qo‘shni Ruanda harbiylari ko‘magida KDR sharqidagi eng yirik shahar Gomani nazorat ostiga oldi. KDR sharqidagi Janubiy Kivu provinsiyasining ma’muriy markazi Bukavu shahri ham ushbu guruh nazorati ostida.

KDRdagi mojaro va Ukrainadagi urushni taqqoslash

NYT xabariga ko‘ra, Chisekedi o‘z mamlakatidagi hozirgi mojaroni Ukrainadagi urushga o‘xshash deb hisoblaydi va uni hal qilish uchun KDR tabiiy resurslaridan foydalanish niyatida. Xususan, u G‘arbning KDRga kiritilayotgan yirik sarmoyalari, jumladan, ehtimoliy foydali qazilmalar kelishuvi orqali uning mamlakatiga katta xavfsizlik va barqarorlik olib kelishiga umid qilmoqda.

Jurnalistlarning fikricha, bugungi kunda Xitoyda AQShga qaraganda KDRning mineral resurslaridan foydalanish imkoniyati ancha yuqori. O‘z navbatida, YeI Ruanda bilan qalay, volfram va oltin kabi foydali qazilmalarni 935 million dollarga (893 million yevro) olish uchun shartnoma tuzdi. Biroq, Chisekedi minerallar Ruanda tomonidan o‘g‘irlanganini aytdi va kelishuvni «mutlaq janjal» deb atadi hamda Yevropa Ittifoqini «Kongoni o‘g‘irlash va talon-toroj qilishda sheriklikda» aybladi.

O‘z navbatida, YeI kelishuv yanada kuchliroq tartibga solishga olib keladi, deb ta’kidlaydi. O‘tgan hafta Yevroparlament Ruanda Kongo Demokratik Respublikasiga har qanday aralashuvni, jumladan, M23 tomonidan nazorat qilinadigan hududlarda qazib olingan foydali qazilmalar eksportini to‘xtatmaguncha kelishuvni to‘xtatib turishga chaqirdi, deb eslatadi NYT.