11-fevral — Xalqaro ilm-fandagi xotin va qizlar kuni

Bugun, 11-fevral — Xalqaro ilm-fandagi xotin va qizlar kuni. Ushbu kun, BMT Bosh Assambleyasining rezolyutsiyasiga binoan, 2016-yildan beri nishonlanadi. Bundan ko‘zlangan maqsad ayollarning ilm-fandagi salohiyatiga e’tibor qaratish va qo‘llab-quvvatlashdan iborat.

2013-yil 20-dekabrda BMT Bosh assambleyasi Fan, texnika va innovatsiyalarni rivojlantirish uchun rezolyutsiyasini qabul qilindi, unda barcha yoshdagi ayollar va qizlarning ilm-fan, texnika va innovatsiyalar yutuqlari va rivojlanishiga teng va to‘liq kirish imkoniyati kafolat sifatida qabul qilindi. 

Ikki yil o‘tib, Bosh assambleyaning navbatdagi yalpi majlisida (70/212) rezolyutsiya qabul qilindi va 11-fevralni Xalqaro ilm-fan ayollari va qizlari kuni deb eʼlon qilindi. 

Yangi sananing belgilanishi BMTning Bosh Assambleyasining «Bizning dunyomizni o‘zgartirish: 2030 barqaror rivojlanish kun tartibi» rezolyutsiyasi sifatida tanilgan 2030 yilgacha jamiyatni rivojlantirish rejasini amalga oshirishda yana bir muhim voqea bo‘ldi. 

Qarorning asosiy maqsadi ayollar va qizlarni ilmiy sohaga jalb qilish jarayonida sifatli o‘zgarishlarga erishishdir. So‘nggi 15 yil ichida jahon hamjamiyati ushbu sohada sezilarli yutuqlarga erishgan bo‘lsa-da, ayollar va qizlar ushbu sohada cheklovlarga duch kelishmoqda.

14 mamlakatda o‘tkazilgan mutaxassislar tomonidan olib borilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, erkaklar va ayollar o‘rtasida ilmiy sohada ishtirok etishdagi nomutanosiblik, yaʼni jins yoki jinsga asoslangan nomutanosiblikni kuzatish mumkin. Shunday qilib, fan sohasidagi ayollar uchun bakalavr, magistr va doktorlik darajalarini olish imkoniyati mos ravishda 18%, 8% va 2% ni tashkil qiladi, erkaklar uchun bu ko‘rsatkichlar 37%, 18% va 6% ni tashkil qiladi.

Qarorda dunyoning barcha davlatlari mavjud muammoga eʼtibor berishga, fan, texnika va innovatsiyalardagi gender nomutanosibligi sabablarini aniqlashga harakat qilishga, shuningdek, ayollar va qizlarni ilmiy muhitga jalb qilish bo‘yicha tadbirlar dasturlarini tashkil etishga chaqiriladi.