Aholi salomatligi xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha Milliy harakatlar rejasi taqdim etildi

O‘zbekistonda aholi salomatligi xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha 2024−2028-yillarga mo‘ljallangan Milliy harakatlar rejasi ishlab chiqildi. Bu haqda 18−19-sentabr kunlari Toshkentda bo‘lib o‘tgan siyosiy muloqot vaqtida aytib o‘tildi.

Rejani Xalqaro sog‘liqni saqlash qoidalarini bajarishga mas’ul barcha vazirlik va idoralarning koordinatorlaridan tuzilgan ishchi guruh ishlab chiqqan. Mazkur loyihaga Texnik yordam Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) tomonidan, moliyaviy yordam esa AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) tomonidan amalga oshirildi.

“Milliy reja barcha manfaatdor tomonlarning O‘zbekiston sog‘liqni saqlash tizimini mustahkamlash va sog‘liqni saqlash sohasidagi favqulodda vaziyatlarga samarali javob berishda birgalikda ishlashini ta’minlashning muhim vositasidir”, — dedi JSSTning O‘zbekistondagi vakili Ashina Xalakdina.

“O‘zbekistonda sog‘liqni saqlash sohasidagi tahdid va chaqiriqlarga yanada puxta tayyorgarlik ko‘rish uchun qilinadigan ishlar ko‘p”, — dedi Sanitariya-epidemiologiya osoyishtaligi va aholi salomatligini muhofaza qilish qo‘mitasi rahbari Bahodir Yusupaliyev.

Rejaning strategik maqsadi O‘zbekistonning sog‘liqni saqlash sohasidagi favqulodda vaziyatlarga yanada samarali javob berishga tayyorgarligini oshirishdan iborat, deya “Gazeta.uz”ga JSST vakolatxonasi xabar berdi.

Ushbu rejada quyidagi harakatlar qo‘llab-quvvatlanadi:

• Sog‘liqni saqlashdagi favqulodda vaziyatlarga reaksiya qilishda tayyorgarlikni oshirish va rejalashtirishni yaxshilash, agentliklar o‘rtasidagi aloqa va muvofiqlashtirishni kuchaytirish uchun Xalqaro sog‘liqni saqlash qoidalari imkoniyatlaridan yaxshiroq foydalanish;
• Aholi salomatligiga potensial tahdidlar, shu jumladan yuqumli kasalliklar bilan bog‘liq favqulodda vaziyatlardan aholini erta ogohlantirish va aniqlash tizimlarini takomillashtirish;
• Xalqaro sog‘liqni saqlash qoidalari imkoniyatlarini amalga oshirishni kengaytirish va idoralararo va tarmoqlararo hamkorlikni mustahkamlash;
• Hukumat, vazirlik va idoralar darajasida “Yagona salomatlik” va “barcha turdagi tahdidlar” yondashuvlarini joriy etish.

Harakatlar rejasi 19 ta texnik yo‘nalish, 96 ta maxsus yo‘nalish va 340 ta tadbirni o‘z ichiga oladi.

Reja bioxavfsizlik, milliy laboratoriyalarni mustahkamlash, mikrobiologik patogenlarga qarshilik, zoonoz kasalliklar, oziq-ovqat xavfsizligi, ommaviy emlash, nazorat, inson resurslari, xavf aloqasi, favqulodda vaziyatlarga tayyorgarlik, favqulodda vaziyatlarga javob berish, favqulodda vaziyatlarda sog‘liqni saqlash va xavfsizlik organlarining hamkorligi, tibbiy uskunalar va xodimlarni yuborish va qabul qilish, kimyoviy xavfsizlik, radiatsiya xavfsizligi va boshqalar kabi sohalarni qamrab oladi.

Rejaning birinchi loyihasi 2023-yilda tayyor bo‘lgan, yakuniy hujjat esa 2024-yil mart oyida hukumat va jamiyat vakillari bo‘lgan 40 dan ortiq asosiy manfaatdor tomonlar ishtirokida ekspertlar o‘tkazgan seminarda tayyorlangan.

Harakatlar rejasi allaqachon ko‘plab vazirliklar tomonidan imzolangan bo‘lib, ularning har biri rejaning o‘ziga xos qismini amalga oshiradi va jarayon Vazirlar Mahkamasi tomonidan nazorat qilinadi. Sog‘liqni saqlash vazirligi tarmoqlararo hamkorlikni ta’minlaydi, rejaning bajarilishiga rahbarlik qiladi, monitoring va baholashni tashkil qiladi va hukumatga hisobot beradi.

2005-yil may oyida 58-Jahon sog‘liqni saqlash assambleyasi 1969-yildagi Xalqaro sog‘liqni saqlash qoidalarining qayta ko‘rib chiqilgan versiyasini qabul qildi. U (2005) “xalq salomatligi uchun xavf-xatarlarga mutanosib va kasallikning xalqaro tarqalishining oldini olish, himoya qilish, nazorat qilish va sog‘liqni saqlash choralarini ko‘rishga intiladi va xalqaro harakat va savdoga keraksiz aralashishdan qochadi”.

Xalqaro sog‘liqni saqlash qoidalari mamlakatlarni inson salomatligiga tahdidlarni tezda aniqlash uchun zarur bo‘lgan milliy salohiyatni yaratish va buni qo‘llab-quvvatlashga, shuningdek, sog‘liqni saqlash sohasidagi hodisalar xalqaro ahamiyatga molik favqulodda vaziyatga aylanishining oldini olish uchun tezkor choralar ko‘rishga undaydi.